Trong lĩnh vực kiểm soát nhiễm khuẩn (KSNK), vệ sinh môi trường bệnh viện luôn được xem là tuyến phòng thủ đầu tiên nhằm bảo vệ bệnh nhân và nhân viên y tế. Tuy nhiên, tại Hội nghị Giáo dục và Giải pháp AHE 2025 diễn ra ở Columbus, Ohio (Hoa Kỳ), các chuyên gia đầu ngành đã đặt ra một câu hỏi quan trọng:
Liệu việc đánh giá vệ sinh môi trường hiện nay đã toàn diện, hay chúng ta chỉ đang nhìn vào “phần nổi”?
Trong phiên thảo luận mang tên “Environmental Hygiene Validation: Are Your Eggs in One Basket?”, ba chuyên gia là Rebecca Battjes, Vidya Nankoosingh và Peter Teska đã chia sẻ những lo ngại về cách tiếp cận phổ biến tại nhiều cơ sở y tế.
Hiện nay, nhiều bệnh viện vẫn phụ thuộc vào một phương pháp duy nhất để đánh giá hiệu quả làm sạch bề mặt, ví dụ:
Kiểm tra ATP (Adenosine Triphosphate),
Đánh dấu huỳnh quang,
Quan sát trực tiếp bằng mắt thường.
Tuy nhiên, mỗi công cụ đánh giá đều có giới hạn riêng, và không thể phản ánh toàn diện mức độ sạch nếu sử dụng riêng lẻ. Điều này có thể dẫn đến sai lệch trong đánh giá và bỏ sót các nguy cơ lây nhiễm tiềm ẩn.
Tương tự như trong thực hành phòng ngừa nhiễm khuẩn, việc đánh giá vệ sinh môi trường bệnh viện cần dựa vào nhiều nguồn dữ liệu và công cụ khác nhau.
Phương pháp đánh giá đa mô thức (multimodal validation) không chỉ giúp nhận diện nguy cơ chính xác hơn mà còn phù hợp với tính chất phức tạp của môi trường chăm sóc y tế. Đây là cách tiếp cận ngày càng được khuyến khích tại các hội nghị quốc tế và trong các khuyến cáo chuyên môn mới nhất.
Một điểm đáng lưu ý được các chuyên gia nêu bật là vai trò của thiết bị y tế di động. Các thiết bị như máy đo huyết áp, nhiệt kế, monitor… thường xuyên được di chuyển giữa nhiều bệnh nhân, không thuộc phạm vi làm sạch của đội vệ sinh môi trường (Environmental Services – EVS) mà do chính nhân viên y tế lâm sàng sử dụng và chịu trách nhiệm.
Nếu các thiết bị này không được giám sát và đánh giá vệ sinh đúng cách, thì nguy cơ lây nhiễm chéo vẫn tồn tại, cho dù bề mặt môi trường xung quanh đã được làm sạch đạt chuẩn.
Không ít bệnh viện đang bị ràng buộc bởi hợp đồng chỉ cho phép sử dụng một công cụ kiểm chứng duy nhất (như ATP). Điều này gây ra nhiều bất cập trong triển khai thực tế, đặc biệt tại các khu vực có rủi ro cao hoặc trong điều kiện chăm sóc bệnh nhân phức tạp.
Ngoài ra, trong các đợt bùng phát dịch, EVS thường bị quy trách nhiệm chính, trong khi nguyên nhân lây nhiễm có thể xuất phát từ nhiều bộ phận khác không được giám sát kỹ.
Thông điệp cuối cùng được các chuyên gia nhấn mạnh là:
✅ Đừng chỉ hỏi “bề mặt đã sạch chưa?”, mà phải hỏi:
Ai chịu trách nhiệm làm sạch?
Làm sạch bằng cách nào?
Hiệu quả làm sạch được đánh giá ra sao và bằng công cụ gì?
Chỉ khi áp dụng phương pháp đánh giá toàn diện, các cơ sở y tế mới có thể đảm bảo an toàn thực sự trong môi trường điều trị – nơi mỗi bề mặt, mỗi thiết bị và mỗi người tham gia đều đóng vai trò trong chuỗi phòng ngừa lây nhiễm.
📚 Đọc toàn bộ bài viết gốc tại Infection Control Today:
👉 Beyond the Surface: Rethinking Environmental Hygiene Validation at Exchange25
